اختلال بیش فعالی نقص توجه ADHD چیست؟

اختلال بیش فعالی نقص توجه (ADHD) اختلال مزمنی است که میلیون ها کودک را تحت تأثیر قرار داده است و اغلب تا بزرگسالی ادامه پیدا می کند. این اختلال شامل ترکیبی از مشکلات پایدار از قبیل مشکل در توجه مستمر، بیش فعالی و رفتار تکانشی (رفتاری بدون فکر و عجولانه) می شود.

ADHD در کودکان ممکن است منجر به اعتماد به نفس پایین، روابط آسیب دیده و عملکرد ضعیف در مدرسه شود. گاهی اوقات علایم بیش فعالی با افزایش سن کاهش پیدا می کند. به هر حال، در بعضی از افراد هرگز علایم بیش فعالی نقص توجه به طور کامل از بین نمی رود. اما، می توانند راهبردهایی یاد بگیرند تا بتوانند موفق شوند.

در حالی که درمان نمی تواند بیش فعالی اختلال نقص توجه را به طور کامل خوب کند، اما می تواند کمک بزرگی در کنترل علایم آن بکند. تشخیص زودهنگام و درمان بیش فعالی می تواند نتایج درمانی بیشتری به همراه داشته باشد.

علایم و نشانه های بیش فعالی نقص توجه

ویژگی های اصلی اختلال بیش فعالی نقص توجه شامل نقص توجه و رفتار بیش فعالی و تکانشگری می شود. نشانه های بیش فعالی قبل از سن ۱۲ سالگی شروع می شود و در بعضی کودکان، این علایم حتی در سن ۳ سالگی بروز می کند. علایم می تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد و ممکن است تا بزرگسالی ادامه پیدا کنند.

این اختلال در پسران بیشتر از دختران بروز می کند و بروز رفتارهای این اختلال در دختران و پسران می تواند متفاوت باشد. برای مثال، پسران ممکن است بیشتر بیش فعال باشند و دختران ممکن است بیشتر بی توجه باشند.

اختلال بیش فعالی نقص توجه سه زیرگروه دارد:

• عمدتاً بی توجه. اکثر علایم در حیطه بی توجهی قرار دارند.
• عمدتاً بیش فعال و تکانشگر. اکثر علایم بیش فعالی و تکانشگری هستند.
• ترکیبی. این زیرگروه ترکیبی از علایم بی توجهی و علایم بیش فعالی و تکانشگری است.

بی توجهی

کودکی که الگوی بی توجهی را نشان می دهد، ممکن است اغلب:

• نتواند به جزئیات توجه دقیق داشته باشد یا در تکالیف تحصیلی خطاهای ناشی از بی توجهی از وی سر می زند.
• در حفظ توجه بر روی تکالیف یا فعالیت های مربوط به بازی ها مشکل دارد.
• وقتی مستقیماً با او صحبت می شود، به نظر می رسد گوش نمی دهد.
• دستورالعمل ها را دنبال نمی کند و قادر نیست تکالیف مدرسه و فعالیت های روزمره زندگی را به پایان برساند.
• در سازمان دهی کارها و فعالیت هایش مشکل دارد.
• از تکالیفی که نیازمند فعالیت ذهنی مستمر است اجتناب می کند یا آن ها را دوست ندارد، مثل تکالیف مدرسه.
• وسایل لازم برای انجام تکالیف یا فعالیت ها را گم می کند، برای مثال، اسباب بازی ها، وسائل مدرسه مداد.
• به راحتی حواسش پرت می شود.
• فعالیت های روزمره را فراموش می کند.

بیش فعالی و تکانشگری

کودکی که نشانه های بیش فعالی و تکانشگری را نشان می دهد، اغلب:

• با دست ها یا پاهایش ور می رود و یا آن ها را تکان می دهد.
• نشستن در سر کلاس یا دیگر موقعیت ها برایش سخت است.
• دایم حرکت می کند.
• در مکان هایی که مناسبتی ندارد می دود یا از در و دیوار بالا می رود.
• زیاد حرف می زند.
• اغلب قادر به انتظار کشیدن برای نوبت نیست.
• اغلب وسط حرف دیگران می پرد و یا فعالیت هایشان را قطع می کند.

مسائل تکمیلی

به علاوه، کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی نقص توجه این موارد را دارد:

• علایم حداقل ۶ ماه طول کشیده است.
• چندین علامت که اثر منفی بر مدرسه، منزل یا روابط گذاشته است در بیش از یک موقعیت دارد.
• رفتارهایی انجام می دهد که برای کودکان همسن که ADHD ندارند، نرمال نیست.

رفتار نرمال در مقایسه با اختلال بیش فعالی نقص توجه

بسیاری از کودکان سالم گاهی اوقات بی توجه، بیش فعال یا تکانشگر هستند. طبیعی است که کودکان پیش دبستانی ظرفیت توجه کوتاهی داشته باشند و نتوانند یک فعالیت را برای مدتی طولانی ادامه دهند. حتی در کودکان بزرگتر و نوجوانان، ظرفیت توجه اغلب به سطح علاقه بستگی دارد.

همین مورد برای بیش فعالی نیز صادق است. کودکان به طور طبیعی پر انرژی و پرتکاپو هستند؛ آن ها اغلب به مدتی طولانی پر از انرژی هستند، حتی بعد از این که والدینشان خسته شده اند و انرژی شان تمام شده است. به علاوه، بعضی از کودکان فقط به طور طبیعی سطح فعالیت بیشتری نسبت به دیگران دارند. کودکان نباید فقط به خاطر اینکه متفاوت از دوستان یا خواهر و برادران خود هستند، به عنوان افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی نقص توجه طبقه بندی شوند.

کودکانی که مشکلاتی در مدرسه دارند، اما در خانه خوب عمل می کنند یا با دوستان خود روابط خوبی دارند، احتمالا با چیز دیگری به جز اختلال بیش فعالی نقص توجه درگیر هستند. همین موضوع در مورد بیش فعالی و نقص توجه در خانه صادق است، اما آنهایی  که تکالیف خانگی و روابط دوستی را تحت تأثیر قرار نمی دهند، مشکل محسوب نمی شوند.

چه زمانی به متخصص رجوع کنیم

اگر نگران هستید که آیا کودکتان علایم و نشانه های بیش فعالی نقص توجه دارد، به متخصص رجوع کنید.

دلایل بیش فعالی نقص توجه (ADHD)

در حالی که علت دقیق بیش فعالی نقص توجه شناخته نشده است، تلاش های پژوهشی همچنان ادامه دارد. عواملی که ممکن است در رشد و گسترش این اختلال دخیل باشند، شامل این موارد می شود:

• ژنتیک. اختلال بیش فعالی نقص توجه در خانواده فرد مبتلا رواج بیشتری دارد و مطالعات نشان داده است که ممکن است ژن نقش داشته باشد.
• محیط. عوامل محیطی خاصی از قبیل در معرض سرب قرار گرفتن ممکن است خطر مبتلا شدن به این اختلال را افزایش دهد.
• تحول. وجود مشکلاتی در سیستم عصبی مرکزی در لحظه های کلیدی و حساس رشد و تحول ممکن است از دلایل بیش فعالی نقص توجه نقش داشته باشند.

عوامل خطرساز در بروز اختلال بیش فعالی نقص توجه (ADHD)

عوامل خطر بیش فعالی نقص توجه ممکن است شامل این موارد شود:

• وجود بستگان خونی از قبیل والدین یا خواهران و برادران مبتلا به این اختلال یا دیگر اختلالات روانی
• در معرض سموم محیطی قرار گرفتن از قبیل سرب که عمدتا در رنگ و لوله های ساختمان های قدیمی یافت می شود.
• مصرف دارو در زمان بارداری، مثل مصرف الکل یا سیگار در زمان بارداری
• تولد نارس

اگر چه شکر، مظنون مشهوری در علت بیش فعالی است، اما شواهد محکمی وجود ندارد. بسیاری از موضوعات دوران کودکی می تواند منجر به مشکلاتی در حفظ توجه شود، اما این مشکلات برابر با اختلال بیش فعالی نقص توجه نیست.

عوارض بیش فعالی نقص توجه (ADHD)

اختلال بیش فعالی نقص توجه می تواند مشکلاتی را برای زندگی کودکان ایجاد کند. کودکان مبتلا به این اختلال:

• اغلب در کلاس مشکل دارند که می تواند منجر به شکست تحصیلی و مورد قضاوت دیگر کودکان و بزرگسالان قرار گرفتن، بشود.
• نسبت به کودکانی که این اختلال را ندارند بیشتر تصادف می کنند و همه نوع آسیبی می بینند.
• اعتماد به نفس کمتری دارند.
• بیشتر احتمال دارد که در تعامل با دیگران و پذیرفته شدن توسط همسالان و بزرگسالان دچار مشکل شوند.
• احتمال بیشتری دارد که الکل مصرف کنند یا دچار سوء مصرف مواد و دیگر رفتارهای خلافکارانه شوند.

مشکلاتی که گاهی همزمان با اختلال نقص توجه- بیش فعالی (ADHD) وجود دارد:

اختلال نقص توجه- بیش فعالی منجر به دیگر مشکلات روانشناختی و تحولی نمی شود. اما، کودکانی که مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش فعالی (ADHD) هستند، احتمال بیشتری دارد که نسبت به دیگران مبتلا به اختلالاتی مانند موارد زیر شوند:

• اختلالات یادگیری که شامل مشکلاتی چون درک کردن و ارتباط برقرار کردن می شود.
• اختلالات اضطرابی که ممکن است منجر به نگرانی و عصبانیت شود.
• افسردگی که به طور مکرر در در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش فعالی (ADHD) رخ می دهد.
• اختلال خلق نامنظم مخرب که با تحریک پذیری و مشکلاتی در تحمل ناکامی مشخص می شود.
• اختلال نافرمانی مقابله ای که عموماً به عنوان الگوی رفتاری منفی، مقابله ای و پرخاشگرانه نسبت به اشخاص مقتدر تعریف شده است.
• اختلال سلوک که توسط رفتار ضداجتماعی از قبیل دزدی، درگیری، تخریب اموال و آسیب زدن به مردم و حیوانات مشخص می شود.
• اختلال دوقطبی که شامل افسردگی و نیز رفتار مانیا می شود.
• سندروم توره که یک اختلال نورولوژیکی است و به وسیله تیک های عضلانی و صوتی مکرر مشخص می شود.

آماده سازی برای شروع درمان بیش فعالی نقص توجه (ADHD)

ممکن است کار ارزیابی کودک خود را با مراجعه به پزشک خانواده یا متخصص اطفال شروع کنید. بر اساس نتایج ارزیابی اولیه، ممکن است دکتر شما را به یک متخصص از قبیل روانشناس یا روانپزشک ارجاع دهد.

کارهایی که می توانید انجام دهید

به منظور آماده شدن در قرار ملاقات:

• فهرستی از هر گونه علامت یا مشکلی را که کودکتان در خانه یا مدرسه دارد، آماده کنید.
• اطلاعات شخصی کلیدی را آماده کنید، از قبیل هر گونه استرس اساسی یا تغییرات اساسی که اخیرا در زندگی شما رخ داده است.
• فهرستی از تمام داروها تهیه کنید که شامل داروهایی چون ویتامین ها، داروهای گیاهی یا دیگر داروهایی می شود که کودک شما مصرف می کند، به همراه میزان دوز آن ها.
• هر گونه نتایج ارزیابی هایی که در گذشته انجام داده اید و نتایج آزمون های رسمی را بیاورید اگر قبلا توسط متخصصین دیگر ارزیابی شده اید.
• فهرستی از سؤالات تهیه کنید تا از دکتر کودکتان بپرسید.

بعضی از سؤالات اساسی برای پرسیدن از دکتر شامل این موارد می شود:

• به جز اختلال نقص توجه- بیش فعالی (ADHD) دلایل احتمالی دیگر برای علایم کودکم چیست؟
• نیاز است که کودکم چه آزمون هایی را اجرا کند؟
• چه درمان هایی وجود دارد و شما کدام را پیشنهاد می کنید؟
• چه درمان های جایگزینی به جز درمان هایی که شما معرفی کرده اید، وجود دارد؟
• کودک من مشکلات پزشکی دیگری دارد. چگونه می توانم به بهترین وجه این علایم را با همدیگر مدیریت کنم؟
• آیا باید به متخصص دیگری رجوع کنیم؟
• داروهایی که برای کودکم تجویز شده است، چه عوارضی می تواند داشته باشد؟
• آیا بروشور یا مطلب چاپ شده ای در رابطه با اختلال نقص توجه- بیش فعالی (ADHD) دارید؟

در پرسیدن سؤالات از متخصص خود شک نکنید.

انتظاراتی که دکتر از شما دارد:

برای پاسخ دادن به سؤالاتی که ممکن است دکتر بپرسد، آماده باشید. از قبیل:

• چه زمانی برای اولین بار متوجه مسائل رفتاری کودکتان شدید؟
• آیا رفتارهای مشکل ساز در همه مواقع رخ می دهید یا فقط در موقعیت های خاصی مشاهده می شود؟
• شدت مشکلات کودکتان چقدر است؟
• چه چیزهایی به نظر می رسد که علایم کودک شما را بدتر می کند؟
• چه چیزهایی به نظر می رسد که علایم کودک شما را بهتر می کند؟
• آیا کودکتان کافئین مصرف می کند؟ به چه میزان؟
• کودکتان در شبانه روز چقدر می خوابد و الگوی خواب او به چه صورتی است؟
• عملکرد تحصیلی حال حاضر و گذشته کودکتان چطور بوده است؟
• آیا کودکتان در خانه مطالعه می کند؟ آیا در خواندن مشکلی دارد؟
• از چه روش های نظم بخشی در خانه استفاده کرده اید؟ کدام یک از این روش ها مؤثرتر بوده است؟
• توضیح بدهید که چه کسانی در خانواده زندگی می کنند و فعالیت های معمول روزمره چگونه است؟

تشخیص بیش فعالی نقص توجه (ADHD)

به طور کلی یک کودک نباید تشخیص اختلال نقص توجه- بیش فعالی (ADHD) دریافت کند، مگر این که علایم اصلی اختلال نقص توجه- بیش فعالی (ADHD) در اوایل زندگی شروع شده باشد (قبل از سن ۱۲ سالگی) و این علایم و نشانه ها مشکلات جدی و مداومی در خانه و مدرسه ایجاد کرده باشد.

آزمون خاصی برای تشخیص اختلال نقص توجه- بیش فعالی (ADHD) وجود ندارد، اما برای تشخیص ممکن است برخی از اقدامات زیر انجام شود:

• • اجرای آزمون پزشکی به منظور رد کردن دیگر دلایل احتمالی این علایم.
  • جمع آوری اطلاعاتی از قبیل مسائل پزشکی جاری، تاریخچه پزشکی شخصی و خانوادگی و فرم های ثبت شده در مدرسه.
  • اجرای مصاحبه ها یا پرسشنامه ها برای اعضای خانواده، معلمان کودک شما یا دیگر افرادی که کودک شما را به خوبی می شناسند، از قبیل پرستار یا مربی کودک.
  • استفاده از ملاک های اختلال نقص توجه- بیش فعالی (ADHD) در راهنمای تشخیص و آماری اختلالات روانی (DSM-5) که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا چاپ شده است.
  • اجرای مقیاس های درجه بندی اختلال نقص توجه- بیش فعالی (ADHD) به منظور کمک برای جمع آوری و ارزیابی اطلاعات درباره کودکتان.

تشخیص اختلال نقص توجه- بیش فعالی (ADHD) در کودکان

اگر چه نشانه های اختلال نقص توجه- بیش فعالی (ADHD) می تواند گاهی در پیش دبستانی یا حتی کودکان کوچکتر ظاهر شود، اما تشخیص این اختلال در کودکان بسیار کوچک دشوار است. زیرا ممکن است مشکلات تحولی از قبیل تأخیرهای زبانی با اختلال نقص توجه- بیش فعالی (ADHD) اشتباه گرفته شود.

بنابراین، کودکان پیش دبستانی یا کوچکتر که احتمال می رود اختلال نقص توجه- بیش فعالی (ADHD) داشته باشند بیشتر به ارزیابی توسط متخصص نیاز دارند، متخصصانی از قبیل روانشناس یا روانپزشک، آسیب شناس گفتار یا متخصص اطفال.

به طور کلی، تشخیص اختلال بیش فعالی- نقص توجه (ADHD) نیاز به ارزیابی دقیق توسط متخصص دارد. متخصص ممکن است به منظور تشخیص دقیق تر، اجرای یک یا چند آزمون را پیشنهاد نماید.

مهمترین آزمون های تشخیص اختلال بیش فعالی نقص توجه (ADHD)

• نقشه مغزی QEEG
• آزمون ارزیابی توجه و تمرکز کوتاه مدت COG
•  بسته ارزیابی اختلال بیش فعالی- نقص توجه CANTAB
• آزمون ارزیابی توجه IVA

دیگر اختلالات و بیماری هایی که مشابه اختلال بیش فعالی نقص توجه (ADHD) هستند

تعدادی از مسائل طبی یا درمان این مسائل طبی ممکن است منجر به علایم و نشانه های مشابه با اختلال بیش فعالی نقص توجه شوند. مثال ها شامل این موارد می شود:

• مشکلات زبانی یا یادگیری
• اختلالات خلقی از قبیل افسردگی یا اضطراب
• دیگر اختلالات روانپزشکی
• اختلالات تشنجی
• مشکلات دیداری و شنیداری
• سندرم تورت
• شرایط پزشکی ای که فکر یا رفتار را تحت تأثیر قرار می دهد.
• اختلالات خواب
• مشکلات تیروئید
• سوءمصرف مواد
• آسیب مغز

درمان بیش فعالی نقص توجه (ADHD)

اختلال نقص توجه بیش فعالیT یک اختلال عصبی رفتاری است. پژوهش نشان داده است که درمان تلفیقی (استفاده از چندین درمان به صورت همزمان) بیشترین اثربخشی را در درمان بیش فعالی نقص توجه دارد. از همین رو، مرکز نوروساینس بالینی آتیه از روش های درمانی گوناگون به صورت تلفیقی برای درمان این اختلال استفاده می کند. مهمترین روش های درمان بیش فعالی نقص توجه شامل موارد زیر می شود:

• نوروفیدبک
• بازتوانی شناختی (CRT)
• کاردرمانی تکنولوژیک
• روان درمانی
• دارو درمانی. گاهی به منظور درمان اثربخش تر و سریع تر اختلال بیش فعالی نقص توجه روانپزشک دارو تجویز می کند. داروهای محرکی که به منظور درمان بیش فعالی نقص توجه مورد استفاده قرار می گیرد شامل فرآورده های متیل فنیدیت مثل ریتالین، فرآورده های دکسمتیل فنیدیت مثل فوکالین، فرآورده های دکستروآمفتامین مثل دکسدرین و فرآورده های حاوی آمفتامین و دکستروآمفتامین مانند آدرال می‌شود.

• دیگر داروها: داروهای دیگری که ممکن است در درمان اختلال نقص توجه- بیش فعالی (ADHD) مؤثر باشد، شامل این موارد می شود:
  • آتوموکستین
  • داروهای ضدافسردگی از قبیل بوپروپیون
  • گوانفیسین
  • کلونیدین

آتوموکستین و داروهای ضدافسردگی نسبت به داروهای محرک کندتر کار می کنند و ممکن است اثرگذاری آنها چندین هفته طول بکشد. این داروها ممکن انتخاب های خوبی برای کودکانی باشد که نمی توانند داروهای محرک را به دلیل مسائل پزشکی یا عوارض زیاد استفاده کنند.

سبک زندگی و درمان خانگی در اختلال بیش فعالی نقص توجه ADHD

از آن جایی که ADHD ، اختلالی پیچیده است و هر شخصی که مبتلا به این اختلال است، منحصر به فرد است، دادن پیشنهادهای درمانی که برای همه کودکان مناسب باشد، دشوار است. اما بعضی از پیشنهاداتی که در ادامه مطرح شده است، ممکن است به خلق محیطی که کودک شما در آن موفق شود کمک کند.

برای کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی نقص توجه در خانه چه کار کنیم؟

• به کودکتان محبت زیادی نشان بدهید. 

کودکان نیاز دارند که بشوند که دیگران آن ها را دوست دارند و تحسین می کنند. تمرکز کردن فقط بر روی جنبه های منفی کودکتان، می تواند به روابط شما آسیب وارد کند و اعتماد به نفسشان را تحت تأثیر قرار دهد. اگر کودکتان زمان های سختی را پشت سر می گذراند، یک لبخند، یک ضربه دوستانه بر روی شانه و بغل کردن می تواند نشان بدهد که شما مراقب کودکتان هستید.

• زمان هایی را برای لذت بردن از کودک خود صرف کنید. 

تلاش کنید تا قسمت هایی از شخصیت کودکتان را که خیلی دشوار نیست، بپذیرید و تحسین کنید. یکی از بهترین راه ها برای انجام این کار این است که زمان هایی را با هم صرف کنید. این زمان ها باید خصوصی باشد، به گونه ای که در این زمان ها دیگر کودکان یا بزرگسالان مداخله نکنند.

• روش هایی برای بهبود اعتماد به نفس و حس نظم و انضباط پیدا کنید. 

کودکانی که مبتلا به اختلال بیش فعالی نقص توجه هستند، اغلب به بهترین نحو پروژه های هنری، کلاس های موسیقی یا رقص، کلاس های هنرهای رزمی از قبیل کاراته یا تکواندو را انجام می دهند. اما آن ها را مجبور نکنید تا فعالیت هایی را انجام دهند که فراتر از توان آن هاست. همه کودکان استعدادها و علاقه مندی های خاصی دارند که می تواند پرورش داده شود. موفقیت های مکرر کوچک، می تواند اعتماد به نفس را افزایش دهد.

• بر روی سازمان دهی کار کنید.

 به کودکتان کمک کنید که وظایف روزمره خود را سازمان دهی کند و مطمئن باشید که در یک مکان کاملا ساکت مطالعه می کند. اشیا داخل اتاق را دسته بندی کنید و در مکان هایی کاملا مشخص نگهداری کنید. در کمک کردن به کودکتان برای این که محیط خود را سازمان دهی شده و منظم حفظ کند، تلاش کنید.

• از کلمات ساده استفاده کنید. 

آرام و متمرکز صحبت کنید. در یک زمان فقط یک دستور بدهید. قبل از این که به کودکتان دستور بدهید یا در زمانی که می خواهید به کودکتان دستور بدهید، ارتباط چشمی مستقیمی با کودک برقرار کنید.

• سعی کنید یک برنامه منظم برای وعده های غذایی، چرت زدن ها و خواب مشخص کنید.

 از یک تقویم بزرگ برای مشخص کردن فعالیت های خاصی که قرار است انجام شود، استفاده کنید. کودکانی که مبتلا به اختلال بیش فعالی نقص توجه هستند، برایشان سخت است که تغییرات را بپذیرند و با آن سازگار شوند. کودکانتان را از این که به طور ناگهانی از یک فعالیت به فعالیتی دیگر برود، بازداری کنید یا به آن ها هشدار بدهید.

• مطمئن شوید که کودکتان استراحت کرده است.

 تلاش کنید که کودکتان را از خستگی بیش از حد محافظت کنید، زیرا خستگی معمولا علایم اختلال بیش فعالی نقص توجه را بدتر می کند.

• موقعیت های دشوار را شناسایی کنید. 

سعی کنید از موقعیت هایی که برای کودک شما دشوار است، اجتناب کنید، از قبیل نشستن در سخنرانی های طولانی مدت یا خرید از فروشگاه هایی که مجموعه ای از کالاهای خسته کننده در آن وجود دارد. به کودکتان کمک کنید تا مهارت های اجتماعی را به وسیله پاداش گرفتن و تشویق شدن در تعاملات مثبت با همسالان، یاد بگیرد.

• از محرومیت یا عواقب مناسب برای نظم دهی استفاده کنید.

 محرومیت ها باید نسبتاً کوتاه باشد، اما برای این که بتواند کنترل خود را دوباره به دست بیاورد، به اندازه کافی طولانی باشد. همچنین از کودکان انتظار می رود که نتایج انتخاب های خود را بپذیرند. این ایده برای قطع کردن و خنثی کردن رفتار خارج از کنترل مناسب است.

• صبور باشید. 

سعی کنید آرام باشید و زمانی که با کودک خود برخورد می کنید، آرامش خود را حفظ کنید، حتی وقتی که کودک شما خارج از کنترل است. اگر آرام باشید، احتمال زیادی وجود دارد که کودکتان شما را الگو قرار دهد و او هم آرام شود.

• واقع بین باشید. 

در انتظاراتتان برای بهبود کودکتان واقع گرا باشید. مراحل تحول کودک خود را در ذهنتان تصور کنید.

• برای خودتان استراحت در نظر بگیرید.

 اگر خسته شده اید و استرس دارید، والدی هستید که سودمندی کمتری دارید.

سازگاری و حمایت از کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی نقص توجه ADHD

مراقبت از کودکی که ADHD دارد می تواند برای کل خانواده چالش انگیز باشد. والدین ممکن است به وسیله رفتار کودکشان آسیب ببینند. همچنین، استرس کنار آمدن با کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی نقص توجه می تواند منجر به تعارض خانوادگی شود.

خواهر و برادرهای کودکان مبتلا به ADHD ممکن است مشکلات خاصی داشته باشند. آن ها می توانند تحت تأثیر برادر یا خواهری که سخت گیر یا پرخاشگر است قرار بگیرند و همچنین ممکن است به دلیل این که کودک مبتلا به این اختلال نیازمند صرف زمان زیادی از سوی والدین است، توجه کمتری دریافت کنند.

فنونی برای سازگاری

بسیاری از والدین الگوهایی را در رفتار کودکشان و نیز پاسخ های خودشان به آن رفتار مشاهده می کنند. هم شما و هم کودکتان ممکن است نیاز به این داشته باشید که رفتار خود را تغییر دهید، اما در عوض عادت های جدیدی برای آن هایی که انرژی زیادی از شما می گرفتند، جایگزین کنید. انتظارات واقع بینانه داشته باشید. اهداف کوچک هم برای خودتان و هم کودکتان داشته باشید و تلاش نکنید که تغییرات زیادی را به یکباره ایجاد کنید.

برای کمک به اینکه بتوانید اختلال بیش فعالی نقص توجه را مدیریت کنید، کارهای زیر را انجام دهید:

• زندگی کودکتان را ساختار بدهید.

 چیزها را به گونه ای مرتب کنید که زندگی کودکتان تا حد ممکن پیش بینی پذیر، آرام و سازمان یافته باشد. کودکان مبتلا تغییرات را به خوبی مدیریت نمی کنند. کارهای روزمره ای که قابلیت پیش بینی دارند، می تواند باعث شود که آن ها احساس امنیت کنند و کمک کند که رفتار خودشان را بهبود ببخشند.

• نظم و انضباط مثبت فراهم کنید.

 نظم و انظباط محکم و با موارد دوست داشتنی شروع کنید به گونه ای که این نظم و انضباط به رفتار خوب پاداش بدهد و فعالیت های مخرب را سست کند. همچنین، کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی نقص توجه معمولاً تا زمانی که توقیت مثبت را به دست آورده اند، به خوبی به تقویت مثبت پاسخ می دهند. پاداش دادن یا تقویت کردن یک رفتار خوب هر موقع که رخ می دهد، می تواند شکل گیری عادت های جدید را تشویق کند.

• آرامش خود را حفظ کنید و یک مثال خوب بزنید.

 به گونه ای رفتار کنید که دوست دارید کودک شما رفتار کند. تلاش کنید تا آرامش و کنترل خود را حفظ کنید، حتی زمانی که کودک شما خارج از کنترل است. اگر شما به آرامی صحبت کنید، احتمال بیشتری وجود دارد که کودک شما هم آرام شود. فنون مدیریت استرس را یاد بگیرید. این کار می تواند به شما در روبرو شدن با ناکامی ها کمک کند.

• برای روابط خانوادگی سالم تلاش کنید. 

وجود رابطه مناسب میان همه اعضای خانواده نقش اساسی در مدیریت یا نغییر رفتار کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی نقص توجه بازی می کند. زوج هایی که رابطه محکمی با یکدیگر دارند، نسبت به آن هایی که ارتباط محکمی ندارند، اغلب برایشان راحت تر است که با چالش های فرزندپروری روبرو شوند. به همین دلیل، پیشنهاد می کنیم که هر زوج زمان هایی را برای همدیگر صرف کنند.

• به خود فرصتی برای استراحت بدهید. 

همین الان و بعدا به خودتان فرصت بدهید. برای این که چند ساعتی را به دور از فرزند خود سپری کرده اید، احساس گناه نکنید. اگر شما استراحت کنید و آرام باشید، والدین بهتری خواهید بود. در درخواست کمک از دوستان و خویشاوندان تردید نکنید. مطمئن باشید که پرستار یا مراقب کودکتان درباره ADHD آگاه است و به اندازه کافی در این زمینه تخصص دارد.

اطلاعات بیشتر درباره اختلال بیشی فعالی نقص توجه ADHD

• اختلال بیش فعالی نقص توجه اختلال رایجی است. افرادی چون ویل اسمیت و جیم کری مبتلا به این اختلال هستند.
• به منظور کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با اختلال بیش فعالی- نقص توجه می توانید به کتاب نوروفیدبک، افقی تازه به درمان اختلال بیش فعالی- نقص توجه، ترجمه دکتر رضا رستمی و علی نیلوفری و کتاب بیش فعالی و کمبود توجه ترجمه دکتر رضا رستمی و همکاران رجوع کنید.
• به منظور کسب اطلاعات بیشرت درباره روش های کنترل رفتاری و هیجانی کودکان مبتلا می توانید به کتاب های SOS کمک برای والدین، ترجمه دکتر رضا رستمی و علی نیلوفری و کتاب SOS کمک در مورد هیجانات، ترجمه دکتر رضا رستمی و علی نیلوفری، رجوع کنید.

پیشگیری از اختلال بیش فعالی نقص توجه ADHD

به منظور کاهش خطر ابتلا به اختلالنقص توجه- بیش فعالی (ADHD):

• در زمان بارداری از هر چیزی که ممکن است به رشد جنین آسیب وارد کند، اجتناب کنید. برای مثال الکل مصرف نکنید، داروهای تفریحی و سیگار مصرف نکنید.
• از اینکه کودکتان در معرض آلاینده ها و سموم قرار بگیرد، محافظت کنید از قبیل دود سیگار و سرب موجود در رنگ (که در بعضی از ساختمان های قدیمی یافت می شود).

گام هایی برای کاهش علایم بیش فعالی در کودکان

1. صبحانه مناسب بخورید. گرسنگی، افت و افزایش قند خون می تواند منجر به افزاش بیش فعالی شود.
2. تفس عمیق را آموزش دهید. یوگا و مدیتیشن هم مناسب است.
3. قدم زدن. زمانی که کودک شما بیش فعال است او را به بیرون ببرید و قدم بزنید.
4. ساختار بدهید. برای کودکان بیش فعال برنامه روزانه مشخص کنید. مطمئن باشید که تمام روزها طبق برنامه پیش می رود. وقتی که افراد بیش فعال دقیقا می دانند که شما چه می خواهید، عملکردشان بهتر می شود.
5. موسیقی های آرامبخش گوش کنید.
6. یک ناحیه آرامش ایجاد کنید. قسمتی از خانه را برای فرزند خود مشخص کنید و از او بخواهید در آن جا آرام و مشغول باشد، مثلا نقاشی کند.
7. هر روز ورزش کنید.

خودتان را آرام نگه دارید. اگر والدین ناراحت یا عصبانی باشند، علایم بیش فعالی افزایش پیدا می کند.

اختلال بیش فعالی نقص توجه ADHD

کلیدواژه ها: بیش فعالی، نقص توجه، کمبود توجه

متن: اختلال بیش فعالی نقص توجه شامل وجود حداقل یکی از سه نشانه های اصلی بیش فعالی، بی توجهی و تکانشگری می شود که عملکرد فرد را در زندگی روزمره تحت تأثیر قرار می دهد. این اختلال منجر به مشکلاتی در عملکرد تحصیلی و شغلی می شود. از همین رو درمان این اختلال می تواند منافع فراوانی برای فرد مبتلا داشته باشد. بهترین درمان برای اختلال بیش فعالی- نقص توجه، درمان تلفیقی است. در این درمان تلفیقی از روش های درمانی مختلفی چون نوروفیدبک، بازتوانی شناختی، کاردرمانی تکنولوژیک، روان درمانی و دارو درمانی استفاده می شود.