چطور هوش هیجانی کودک خود را تقویت کنیم
وقتی صحبت از موفقیت تحصیلی کودک می‌شود، اولین چیزی که به ذهن بسیاری از ما می‌رسد، میزان هوش منطقی و بهر هوشی یا همان IQ اوست، ولی بر خلاف تصور، درست است که بهر هوشی اهمیت فراوانی دارد، اما فقط یک تکه از پازل است و موفقیت کودک در مدرسه به چیزی بیشتر از بهر هوشی او بستگی دارد.
نحوه‌ای که کودک شما احساساتش را می‌شناسد، درک می‌کند و آن‌ها را کنترل می‌نماید، بر روی همه چیز، از ارتباط با همکلاسی‌هایش گرفته تا عملکرد او در امتحانات، تأثیر می‌گذارد.
به همین خاطر، هوش هیجانی عامل مهمی در فرآیند موفقیت کودک، چه در مدرسه و چه خارج از آن می‌باشد. اما هوش هیجانی چیست؟ و چگونه می‌تواند به کودکان کمک کند؟
هوش هیجانی در کودکان به چه معناست؟
هوش هیجانی (Emotional Intelligence) توانایی کودک شما در شناختن، ارزیابی، کنترل و بیان احساساتش است. سطح بالای هوش هیجانی به کودک کمک می‌کند تا از احساساتش برای شناسایی و از پیشِ رو برداشتن چالش‌ها، برقراری ارتباط با دیگران و گرفتن تصمیمات صحیح استفاده کند.
هوش هیجانی شامل مؤلفه‌های زیر است:
- سواد عاطفی: شناختن احساسات خود و دیگران
- مدیریت احساسات: توانایی کنترل احساسات به طور مؤثر
- ایجاد همدردی: درک کردن و شریک شدن در احساسات دیگران
- انگیزه ذاتی: تحت فشار قرار دادن خود برای رسیدن به اهداف تعیین شده
لازم به ذکر است که بهر هیجانی یا بهر هوش هیجانی (Emotional Quotient) میزان هوش هیجانی را نشان می‌دهد. بنابراین بهر هیجانی (EQ) مفهوم یکسانی با هوش هیجانی (EI) دارد.
چرا هوش هیجانی برای دانش آموزان مهم است؟
دانش آموزانی که از هوش هیجانی بالاتری برخوردارند، قادرند خودشان را بهتر مدیریت کنند و با اطرافیانشان ارتباط مؤثر برقرار کنند. این توانایی به آن‌ها کمک می‌کند تا انگیزه درونی خود را بیشتر کنند و مهارت‌های ارتباطی‌شان را کارآمدتر کنند، یعنی همان دو مهارتی که برای تبدیل آن‌ها به دانش آموزانی با اعتماد به نفس بالا ضروری است.
از طرف دیگر، دانش آموزانی که هوش هیجانی کمتری دارند کمتر با اطرافیانشان در مدرسه ارتباط دارند که این امر بر عملکردشان تأثیر منفی می‌گذارد.
خبر خوب این است که هوش هیجانی، بر خلاف بهر هوشی، قابل تقویت است و می‌توانید با روش‌های مختلف، هوش هیجانی کودک خود را افزایش دهید. بدون شک، یکی از مهمترین مهارت‌هایی که می‌توانید به کودک خود آموزش دهید تقویت و بالا بردن هوش هیجانی اوست.
بهبود هوش هیجانی در کودکان به آن‌ها کمک می‌کند تا:
- خودآگاهی‌شان را تقویت کنند
- اضطراب و استرس خود را مدیریت کنند
- خودانگیزشی (انگیزه دادن به خود) را در خود تقویت کنند
- با دیگران همدردی کنند
- تصمیمات مناسب و درست بگیرند
- ارتباطات مؤثر برقرار کنند
- روابطشان را توسعه دهند
چطور هوش هیجانی کودک خود را افزایش دهید؟
1. احساسات را به آن‌ها بشناسانید
با کودک خود در مورد احساسش صحبت کنید و به او کمک کنید تا نام آن (خشم، خوشحالی، ناراحتی، ناامیدی) را بداند.
2. به احساسات کودک خود گوش دهید
از او بپرسید که یه موقعیت خاص باعث شد که چه کسی به او دست دهد و چرا. در مورد کارهایی که می‌تواند برای بهبود یک موقعیت نامساعد انجام دهد با او حرف بزنید.
3. با کودک خود همدردی کنید
به کودک خود نشان دهید که می‌دانید او چه احساسی را تجربه می‌کند. یرای این کار از جمله‌هایی مانند «مثل اینکه هیجان‌زده‌ای» یا «عصبانی به نظر می‌رسی» استفاده کنید و به او بگویید که احساساتی که تجربه می‌کند، چطور روی او و اطرافیانش تأثیر می‌گذارند.
۴. حل مشکل را به او یاد دهید
به کودک خود کمک کنید تا احساس خود را بروز دهد تا مشخص شود چه چیزی باعث شده که چنین احساس خاصی داشته باشد. در کنار همدیگر، برای هر چالشی راه حل مناسب را پیدا کنید.
۵. خودتان یک الگو باشید
احساسات خود را بسیار واضح با کودک خود در میان بگذارید و به او بگویید که چرا این حس خاص به شما دست می‌دهد و چه واکنشی باید در برابر آن داشته باشید.
