مقدار هورمون های پروژسترون و استروژن در طول دوره قاعدگی تغییر می کند. پروژسترون به طور متوسط ده روز قبل از دوره قاعدگی تولید می شود و بعد میزان آن کاهش می یابد. این را علت سندروم پیش قاعدگی می دانند؛ که معمولا چند روز قبل از آغاز دوره قاعدگی شروع می شود و بلافاصله بعد از شروع قاعدگی هم از بین می رود. بعضی از علائم سندروم پیش قاعدگی به محض شروع قاعدگی از بین می رود. عوارض این سندروم در همه خانم ها یکسان نیست ولی نشانه های رایج آن عبارتند از دردناک شدن سینه ها، احساس نفخ و ناراحتی در ناحیه شکم، همراه با تحریک پذیری، اضطراب و افسردگی. داروهای مسکن، ضد افسردگی ها و هورمون درمانی از گزینه های اصلی درمان این افراد به شمار می رود.

ویژگی اصلی اختلال ملال پیش قاعدگی بروز تغییرات سریع خلقی، تحریک پذیری، ملال و علائم اضطرابی است که مکررا در حین مرحله پیش از قاعدگی هر دوره دیده می شود و در حول و حوش شروع خون ریزی یا بلافاصله پس از آن، شروع به فروکش می نماید. این علائم گاهی با نشانه های جسمی و رفتاری نیز همراه است. این نشانه ها باید در اکثر دوره های ماهانه سال گذشته رخ داده باشد و بر کارکرد اجتماعی و شغلی فرد تاثیر منفی بگذارد.

اختلال ملال پیش قاعدگی با نشانه هایی همراه است. این نشانه‌ها عبارتند از:

• تغییرات خلقی شدید که اغلب با گریه‌های شدید همراه است
• تحریک‌پذیری یا عصبانیت شدید
• خلق افسرده برجسته و احساس ناامیدی
• احساسات شدید استرس و اضطراب
• خستگی بیش از حد
• احساس غمگینی، ناامیدی و خودانتقادی
• ناتوانی در تمرکز
• ولع غذا یا پرخوری
• پرخوابی یا بی‌خوابی
• علائم جسمی مثل درد پستان

محققان هنوز درباره علل زیربنایی اختلال ملال پیش قاعدگی مطمئن نیستند. اما اکثریت آنها بر این باورند که احتمالا نشانه های ملال پیش قاعدگی نوعی واکنش مرضی به آن دسته از تغییرات هورمونی است که همزمان با دوره قاعدگی افراد رخ می دهد. برخی پژوهش ها نیز نوعی ارتباط میان ملال پیش قاعدگی و سطح پائین تر سروتونین مغزی نشان داده اند. سروتونین یک انتقال دهنده عصبی است که تاثیر زیادی در افسردگی و دیگر اختلالات خلقی دارد. سلول های مغزی خاصی که از سروتونین استفاده می کنند، وظیفه کنترل خلق، توجه، خواب و درد را نیز بر عهده دارند. در واقع تغییرات هورمونی ممکن است سروتونین مغز را کاهش دهد و نشانه های ملال پیش قاعدگی را ایجاد کند.

علاوه بر کاهش سروتونین، جنبه دیگر ملال پیش قاعدگی به تغییرات هورمونی اشاره دارد. هورمون های تولید مثل زنانه شامل استروژن و پروژسترون، در طول یک چرخه قاعدگی ماهیانه به بیشترین حد خود می رسد. همانطور که اشاره شد، این تغییرات هورمونی بر روی انتقال دهنده های عصبی مغز تاثیر می گذارند و تغییرات خلقی چشمگیری را رقم می زنند. اما این تغییرات هورمونی را تمام زنان تجربه می کنند؛ با اینحال همه آنها از ملال پیش قاعدگی رنج نمی برند! تفاوت در چیست؟ پژوهش ها نشان داده اند که زنان مبتلا به ملال پیش قاعدگی، حساسیت بالاتری نسبت به این تغییرات هورمونی دارند؛ اما هنوز سازوکار دقیق این حساسیت به طور کامل شناسایی نشده است.

بسیاری از راهکارهای درمانی مربوط به سندروم پیش قاعدگی، در درمان ملال پیش قاعدگی نیز بکار می رود. تعدادی از درمان های رایج عبارتند از:

ضد افسردگی ها (بازدارنده های بازجذب سروتونین یا SSRI)

هورمون درمانی (قرص های ضد بارداری)

تغییرات تغذیه ای

ورزش مرتب

مدیریت استرس

مکمل های ویتامینی

داروهای ضد التهابی

برخی داروهای ضد درد مثل آسپرین و ایبوپروفن و نیز داروهای ضد التهابی ممکن است در مورد علائمی مثل سر درد، درد سینه، کمر درد و گرفتگی های ماهیچه ای کارساز باشد. داروهای مدر یا ادرار آور (که معمولا با عنوان قرص های آب هم شناخته می شوند) ممکن است در زمینه نگهداری مایعات و و نفخ کارآمد باشد.

مراجعه به درمانگر هم می تواند به شما کمک کند. درمان هایی مثل ریلکسیشن، مدیتیشن و یوگا هم می تواند به شما در کاهش علائم این اختلال کمک کند. به جهت شباهت علائم این اختلال به افسردگی و دیگر اختلالات خلقی، پژوهشگران به این فکر افتادند که شاید درمان های کارآمد و رایج افسردگی مثل TMS هم بتواند به این بیماران کمک کنند. مطالعات صورت گرفته نشان داده است که TMS می تواند تاثیر به سزایی در درمان مبتلایان به این اختلال داشته باشد. ویژگی مثبت این درمان این است که علاوه کاهش حداقلی عوارض، طول مدت مورد نیاز برای درمان به چند جلسه کاهش می یابد که در مورد داروهای روان پزشکی، این مدت حول و حوش ۶ ماه است.

راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی: DSM-5

خلاصه روان‌پزشکی سادوک/ترجمه فرزین رضاعی

افسردگی/کوام مکنزی/ ترجمه بابک سراسکانی

www.verywellmind.com