آزمون موکا

ضعف و کاهش توانمندی های ذهنی-شناختی انسان از مشکلاتی است که به دلایل مختلفی اتفاق می افتد. ضعف در توجه و تمرکز، انواع حافظه (کلامی و غیرکلامی)، مدیریت و مهار رفتارها (بازداری)، مهارت های حل مسئله و برنامه ریزی، ساماندهی کارها و موارد مشابه از نمونه مشکلات ذهنی-شناختی است که زندگی هر کسی را با دشواری های فراوانی روبرو می کند. گاهی این مشکلات به دلیل یک اختلال و بیماری عصب­روانشناختی خاص است؛ بااین­حال، در مواردی کهولت سن و پیر شدن سلول های عصبی مغز انسان (موسوم به نورون ها) علت این مشکلات شناخته شده اند. دلیل هر چه که باشد، مهم نیست. آنچه باید در اولویت قرار داده شود، تشخیص زودهنگام و پیشگیری و درمان بهنگام است.

در بسیاری از مواقع، این اطرافیان افراد هستند که با مشاهده نقص جدی در رفتارهای مختلف فرد متوجه مشکلات او می شوند. هر چند در مواردی (مانند MCI) خود فرد هم از ضعف عملکردش آگاه است. در این هنگام آنها معمولا به متخصص اعصاب مراجعه می کنند. در بسیاری از مواقع افراد به دلیل پیشروی علائم و نشانه ها مراجعۀ مناسبی نداشته اند. همین مسئله درمان را با مشکل روبرو می کند؛ و نکتۀ جالب اینکه اتفاقا با مراجعۀ زودهنگام و انجام ارزیابی های غربالگری اولیه به راحتی می توان تشخیص­گذاری کرد و برای پیشگیری، درمان و جلوگیری از پیشروی مشکل اقدام کرد؛ چراکه این بیماری ها و مشکلات دارای نشانه های اولیه خفیفی هستند که از راه ارزیابی های زودهنگام می توان آنها را تشخیص داد. «موکا/MoCA» ابزاری برای غربالگری و تشخیص زودهنگام این مشکلات است.

موکا مجموعه ای از آزمون ها و ارزیابی ها است که به کمک آن می توان این علائم و نشانه های اولیۀ شناختی را زودتر از زمان شدید شدن آنها تشخیص داد. مجموعه موکا متشکل از ارزیابی هایی برای بررسی توانمندی های ذهنی-شناختی حافظه کوتاه مدت، توانایی های دیداری و فضایی، کارکردهای اجرایی (برای نمونه برنامه ریزی، سازماندهی کارها و حل مسئله)، توجه و تمرکز و حافظه فعال (برای نمونه انجام تکالیف چندگانه)، مهارت های زبانی (برای نمونه انتخاب کلمات مناسب) و جهت یابی زمان و مکان (مثلا به یاد آوردن تاریخ ها و مکان ها) است. این مهارت ها دقیقا توانایی هایی هستند که در بیماری هایی مانند آلزایمر، دمانس، پارکینسون، آسیب شناختی خفیف و … آسیب می بینند.

با اجرای مجموعه آزمون های موکا به خوبی می توان در زمان مناسب و پیش از شدت گرفتن علائم و نشانه ها نیمرخی دقیق از عملکرد شناختی فرد تهیه کرد و برنامه پیشگیری و درمانی مناسبی را شروع کرد. موکا به دلیل حساسیت بالا در تشخیص زودهنگام کاهش توانایی های شناختی و MCI (آسیبِ شناختی خفیف) با استقبال فراوان پزشکان، روانپزشکان و روانشناسان همراه شده است. به گواه نظر متخصصانی بالغ بر 500 نفر، مجموعه آزمون های موکا در مقایسه با سایر ابزارهای مشابه معتبرترین ابزار غربالگری شناختی در تشخیص مشکلات شناختی در اختلالی مانند MCI است. نزدیک به 15 هزار بار در مطالعات پژوهشی و علمی جهان به موکا ارجاع داده شده است که این نشان از حساسیت دقیق و اعتبار علمی آن در جهان است.